Vrede, vrijheid en veteranen gaan hand in hand
De Veteranennota verschijnt dit jaar op een bijzonder moment. Nederland viert 80 jaar vrede en vrijheid. “Die moeten we koesteren en dat gaat hand in hand met de erkenning en waardering voor onze ruim 100.000 veteranen. Het is een taak van Defensie als werkgever en van de samenleving als geheel.” Dat zegt minister Brekelmans in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer.
De Veteranennota is de jaarlijkse terugblik op de uitvoering van het veteranenbeleid. Aan bod komen de vele activiteiten die in 2024 zijn georganiseerd. De opening van de vaste tentoonstelling over Nederlands-Indië bijvoorbeeld, in museum en tehuis voor veteranen Bronbeek. Of de viering van 10 jaar Veteranenwet met een symposium. De Veteranendag krijgt vanzelfsprekend aandacht, net zoals de viering van 35 jaar nationaal Veteranen Platform.
Nederland kent op dit moment meer dan 101.000 veteranen. In vergelijking met vorig jaar is dat een toename van 300. Het percentage vrouwelijke veteranen neemt gestaag toe en bedraagt nu 6,8 procent van de totale populatie. De grootste groep van de veteranen zit qua leeftijd tussen de 41 en 50 jaar. Het afgelopen jaar zijn er meer dan 900 veteranenpassen verstrekt.
Een ander opvallend cijfer uit het rapport gaat over het educatieprogramma Veteraan voor de Klas. Het afgelopen jaar zijn hiermee 54.201 leerlingen bereikt en dat is ten opzichte van 2022 bijna een verdubbeling. Daarnaast hebben 250 gemeenten in Nederland nu een witte anjerperk. Hiermee eren de gemeenten de veteranen uit de eigen omgeving.
Terugkeerreizen
Sinds 2022 hebben 168 Dutchbat III-veteranen deelgenomen aan een terugkeerreis naar Srebrenica. De reizen dragen bij aan de verwerking van het verleden. De missie in de jaren 90 was “uitzonderlijk en onvergelijkbaar”, stelt Brekelmans in de Kamerbrief, “en er was te weinig aandacht voor de Dutchbatters toen ze terugkwamen.”
Defensie heeft met deskundigen bekeken of er ook terugkeerreizen moeten komen voor veteranen van andere missies. De omstandigheden waarmee Dutchbat III geconfronteerd werd, waren echter dusdanig uniek, dat verbreding niet voor de hand ligt. Bovendien is het momenteel onveilig in veel van de voormalige missiegebieden. Bijzonder is dat de vaste Kamercommissie voor Defensie onlangs meeging met een terugkeerreis naar Srebrenica. Hiermee droeg ze bij aan het versterken van de onderlinge banden tussen de politiek, de Bosnische gemeenschap en de Dutchbat III veteranen.
De regels in de Veteranenwet en het Veteranenbesluit blijven ook in de toekomst gewoon gelden. Maar door de veranderingen in de wereld en door de veiligheidssituatie is het nodig om binnen die regels duidelijkere keuzes te maken. Defensie heeft samen met organisaties die betrokken zijn bij het veteranenbeleid nagedacht over de toekomst van dit beleid. Zo komt er meer aandacht voor het voorkomen van problemen, vooral op het gebied van erkenning, waardering, ondersteuning en zorg. Het beleid richt zich vooral op herstel en is zoveel mogelijk gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek.